Loyaliteit en veerkracht

Cecile Grootscholten (52), internist-oncoloog in het Antoni van Leeuwenhoek, deelt haar persoonlijke ervaring met palliatieve zorg tijdens de laatste levensfase van haar vader, een zorgvuldig en loyaal man. Ondanks jarenlange hartproblemen toonde hij enorme veerkracht. Cecile beschrijft hoe haar vader tot het einde trouw zorgde voor haar moeder, die aan dementie leed. ‘Zijn loyaliteit was enorm,’ zegt ze. ‘Zelfs toen zijn lichaam hem in de steek liet, wilde hij bij haar blijven en voor haar zorgen.’

Eindelijk een luisterend oor

Het verhaal begint na zijn derde ziekenhuisopname in korte tijd. Cecile merkte dat, ondanks de goede zorg van het ziekenhuispersoneel, de focus vooral lag op medische feiten zoals hartslag en bloeddruk. ‘Mijn vader voelde, en wij als kinderen zagen, dat het einde naderde, maar dat werd niet gezien en gehoord,’ legt ze uit. Pas toen een geriater zich echt richtte op haar vader kwam er een doorbraak. ‘Het gesprek was echt met mijn vader. Wie bent u, wat vindt u belangrijk? Mijn vader zei: “Ik weet dat ik niet lang meer heb en snap dat ik niet naar huis kan, maar ik zou zo graag nog ergens samen met mijn vrouw en gezin willen zijn.”’

Protocollen versus menselijkheid

Helaas bleef een officiële palliatieve markering uit, ondanks de signalen. De transferverpleegkundige maakte uiteindelijk het verschil door dit met de behandelaren bespreekbaar te maken. ‘Zij begreep de noodzaak en zette alles in gang,’ vertelt Cecile. ‘Ik was ontroerd omdat zij ons echt had gezien. Ze had uit het gesprek met mijn vader opgepikt dat hij stervende was. Het was een opluchting dat er eindelijk iemand was die de situatie kon inschatten en begrip toonde. De aandacht verschoof en het werd vanaf dat moment gewoon menselijk.’

Verbinding en zorg

Deze ervaring heeft Cecile nog meer doen beseffen hoe belangrijk het is om de mens achter de patiënt te zien. ‘De tijd die je neemt, en de vragen die je stelt, kunnen een enorm verschil maken. We moeten niet alleen focussen op de medische kant, maar ook op de sociale context van de patiënt.’ Cecile wil deze waardevolle lessen doorgeven, zowel in haar werk als internist-oncoloog als in haar rol als verlies- en rouwtherapeut. Ze overweegt de kast van haar vader, die ze ‘lelijk’ noemt maar die voor haar zijn zorgvuldigheid en toewijding symboliseert, een plek te geven in haar praktijk. Daarnaast gebruikt ze dagelijks zijn briefopener, een tastbare herinnering aan zijn precisie.

Een les voor de toekomst

Cecile wil anderen meegeven dat het essentieel is om te luisteren naar de wensen van de patiënt. ‘Vraag niet alleen naar de medische geschiedenis, maar stel ook andere vragen. Begin bijvoorbeeld met: “Wat voor iemand bent u? Hoe wilt u benaderd worden? Hoe kijkt u naar de toekomst?” Een sociale anamnese geeft veel meer inzicht dan alleen medische cijfers.’ Door echt te luisteren en interesse te tonen, kun je als zorgprofessional bijdragen aan een waardig en persoonlijk afscheid van patiënten.