Van verlies naar betekenis

Op twintigjarige leeftijd werd Mirjam ter Hoeve (53) overspoeld door verlieservaringen. Binnen een halfjaar verloor ze meerdere dierbaren, kennissen en vrienden. Deze periode brak haar jeugdige onschuld. ‘Elke week ging er wel iemand dood, en ik besefte dat ik zelf ook elk moment kon sterven.’ Ondanks de pijn ontdekte ze de schoonheid van het stervensproces; de echtheid van contact en de universele waarde van verbondenheid. 

De glimlach van oma Tineke
Een paar jaar later, toen Mirjam als vrijwilliger in de palliatieve zorg begon, kreeg haar oma Tineke te horen dat ze uitgezaaide longkanker had. Mirjam bezocht haar wekelijks. Haar oma lag half rechtop in bed, omringd door kussens, met een vaal gezicht en ingevallen wangen, maar ogen die straalden als sterren. ‘Wat fijn dat je er bent,’ zei ze. Mirjam voelde een bijzondere connectie: ‘Alsof ik een vlinder op mijn hand liet rusten waarvan ik de vleugels niet wilde beschadigen, nam ik haar hand zachtjes in de mijne.’

Een moment van gedeelde sterfelijkheid

‘Mijn oma zei: ‘Ik ga dood.”’ De woorden hingen in de lucht als een nuchtere constatering. Mirjam, doordrongen van haar eigen sterfelijkheid, antwoordde: ‘Ik ook.’ Haar oma lachte en voegde toe: ‘Maar ik ga wat eerder dan jij.’ Op dat moment loste hun sterfelijkheid op in een wederzijds begrip, waarin de angst voor de dood plaatsmaakte voor een gevoel van verbondenheid.

Kamillethee als ritueel

Elke week tot haar overlijden dronken zij samen kamillethee. Vlak voor haar overlijden zei haar oma: ‘Kijk, dit is nou eeuwigheid, zoveel rust en stilte.’  Het leek alsof zij oploste in een groter geheel haar ervaring met Mirjam delend: ‘Ik nam een slok van mijn kamillethee. De smaak was als een lentebries, de volle zon verwarmde me. Het land dat eeuwenlang bewerkt was, de geur van losse grond. Een oogst van de kamillebloemetjes, geel en wit. Waar begon het leven en waar de dood? Ik wist het niet meer.’

De lessen die blijven

‘Ook nu drink ik nog regelmatig kamillethee, en elke keer is het voor mij een moment van geluk.’ De ervaring met haar oma en de vele verliezen in haar jonge jeugd hebben een blijvende invloed gehad op Mirjam, zowel persoonlijk als in haar huidige rol als coördinator bij Markant. ‘Wat ik geleerd heb, is dat oprechte nabijheid kan ontstaan vanuit de verbinding van gedeelde sterfelijkheid, zonder woorden in een intiem samen ZIJN.’